Jeoloji Yüksek Mühendisi ve İYİ Parti Yalova İl Başkanı Osman Kendir, Marmara’da beklenen büyük deprem öncesi Yalova’nın içinde bulunduğu tehlikeye dikkat çekti. Kendir, Yalova’nın mevcut eski yapı stokları, zemin yapısı ve eksik deprem eylem planları nedeniyle ikinci bir 17 Ağustos 1999 faciasını kaldıracak durumda olmadığını belirtti.
Yalova, Alüvyon Zemin Üzerinde, Risk Çok Yüksek
Kendir’in uyarısına göre Yalova’da yapılaşmanın büyük çoğunluğu sahil bandında yer alıyor ve bu alanların zemini alüvyon bir yapıya sahip. Sadece Yalova’nın güney kesimlerinde, tepelik ve dağlık bölgelerde yer alan bazı yerleşim alanları daha güvenli zemin üzerinde bulunuyor. Ancak mevcut kentleşme eğilimi halen riskli sahil kesimlerinde yoğunlaşmaya devam ediyor.
17 Ağustos 1999’dan Ders Alınmadı
17 Ağustos 1999 Marmara Depremi’nde büyük acılar yaşayan Yalova’da, aradan geçen 25 yıla rağmen halen kapsamlı bir Deprem Acil Eylem Master Planı hazırlanmış değil. Osman Kendir, “Yalova, bir deprem şehri. Ancak 25 yıldır bilimsel bir eylem planı yapılmamış olması, uzmanların bir araya getirilmemesi kabul edilemez bir durum. Şehrin geleceği için bu ihmalkarlık bir an önce giderilmelidir.” diye konuştu.
Olası Marmara Depremi Yalova İçin Ne Anlama Geliyor?
Uzmanların ortak görüşü, İstanbul açıklarında olması beklenen olası Marmara Depremi’nin, Yalova’da çok şiddetli hissedileceği ve yıkıcı etkilerinin büyük olacağı yönünde. Yalova’nın mevcut eski yapı stoklarının büyük çoğunluğunun 1999 sonrası güçlendirilmiş binalar olması, güvenlik açısından yeterli görülmüyor. Kendir, özellikle kamu binaları, AVM’ler ve yüksek katlı yapıların mutlaka sismik izolatörlü sistemlerle inşa edilmesi gerektiğinin altını çiziyor.
Yalova İçin Olası Deprem Senaryoları
- Senaryo 1: Olası Marmara depremi sırasında Yalova’nın kuzey sahil bandında ağır hasar, yıkım ve can kayıpları yaşanacak. Mevcut yollar ve altyapı kapanacak, acil müdahale ekipleri ilerlemekte zorlanacak.
- Senaryo 2: Yalova’nın güney dağlık bölgelerinde yeni yapılaşmalar olası depremden daha az etkilenecek, ancak ulaşım ve lojistik alt yapısının eksik olması nedeniyle müdahaleler aksayabilir.
- Senaryo 3: Mevcut toplanma alanlarının yetersizliği nedeniyle halk güvenli alanlara ulaşamayacak, panik ve karmaşa yaşanacak.
- Senaryo 4: 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş depremlerinde olduğu gibi karmaşık yapılaşma nedeniyle kurtarma çalışmaları yavaş ilerleyecek, can kayıpları artacak.
Yalova’da Acil Atılması Gereken Adımlar
- Deprem Acil Eylem Master Planı hazırlanması.
- Uzmanların katılımıyla çalıştaylar düzenlenmesi.
- Mevcut eski yapı stoğunun sahil kesimlerinden dağlık ve sağlam zeminlere kaydırılması.
- Yeni yerleşim alanlarında geniş yollar, alternatif acil durum rotaları ve güvenli toplanma alanları oluşturulması.
- Mevcut güçlendirilmiş binaların risk analizlerinin yeniden yapılması ve gerektiğinde yıkılıp yenilenmesi.
Geçmişten Bugüne: Türkiye’de Büyük Depremler ve Can Kayıpları
| Yıl | Deprem | Büyüklük | Can Kaybı |
|---|---|---|---|
| 1939 | Erzincan | 7.9 | 32.962 |
| 1943 | Tosya-Ladik | 7.6 | 2.824 |
| 1976 | Çaldıran (Van) | 7.5 | 3.840 |
| 1992 | Erzincan | 6.8 | 653 |
| 1995 | Dinar (Afyon) | 6.0 | 90 |
| 1999 (17 Ağustos) | Gölcük-Yalova (Marmara) | 7.4 | 17.480 |
| 1999 (12 Kasım) | Düzce | 7.2 | 845 |
| 2011 | Van | 7.2 | 644 |
| 2020 | Elazığ | 6.8 | 41 |
| 2023 (6 Şubat) | Kahramanmaraş ve 10 İl | 7.8/7.5 | 53.537 |
Kaynak: AFAD, Kandilli Rasathanesi, USGS
“Yalova’nın İkinci Bir 17 Ağustos Şansı Kalmadı”
Osman Kendir, Yalova’nın küçük ama kırılgan bir şehir olduğunu, 1999’da yaşadığı felaketi tekrar yaşaması durumunda toparlanmasının neredeyse imkansız olacağını vurguladı. Mevcut eski yapı stoklarının yetersizliği, ulaşım ve altyapı eksiklikleri ile birlikte ikinci bir facianın yaşanmaması için devletin tüm kurumlarının ve sivil toplumun bir araya gelmesi gerektiğini ifade etti.
Kendir, deprem öncesi hazırlığın bir lüks değil, zorunluluk olduğunu ve Yalova’nın artık zaman kaybetme lüksünün kalmadığını da sözlerine ekledi.
