Türkiye’de milyonlarca vatandaş, bankalara olan borçlarının varlık yönetim şirketlerine devredilmesiyle birlikte yeni bir sürecin içine giriyor. Ancak bu süreçte borçların yasal olarak zaman aşımına uğrayıp uğramadığı, şirketlerin taciz boyutuna varan uygulamaları ve aile bireylerine kadar uzanan iletişim girişimleri hukuk çevrelerinde tartışma yaratıyor. Peki bu borçlar ne zaman silinir? Borçlunun yasal hakları nelerdir? İşte merak edilen tüm detaylar…
Zaman Aşımı Nedir, Borç Ne Zaman Silinir?
Türk Borçlar Kanunu’na göre, bireylerin bankalara olan kredi ve kredi kartı gibi tüketici kaynaklı borçlarında zaman aşımı süresi genellikle 3 yıl olarak belirlenmiştir. Ancak bu süre, borçlunun herhangi bir şekilde borcu kabul ettiğine dair davranışta bulunması (örneğin, ödeme yapması veya yazılı beyan vermesi) hâlinde yeniden başlar.
Varlık yönetim şirketlerine devredilen borçlar, zaman aşımı süresini sıfırlamaz. Borç, bankadan devredildiği haliyle zaman aşımına girmeye devam eder. Bu noktada milyonlarca vatandaş, zaman aşımı süresi dolmuş olmasına rağmen yıllar sonra tekrar borçla karşı karşıya kalmaktadır.
Varlık Yönetim Şirketleri Ne Yapıyor? Hangi Taktikler Uygulanıyor?
Son yıllarda artan şikayetler, varlık yönetim şirketlerinin etik dışı uygulamalara başvurduğunu ortaya koyuyor. Bunlardan bazıları:
- Borçlulara yüzlerce kez farklı farklı telefon numarası ile arama yapılması
- SMS yoluyla tehditvari mesajlar gönderilmesi
- “Borcu hemen ödemezseniz icra gelir” türü psikolojik baskılar
- Bazı varlık yönetim şirketleri borçlu adına göstermelik para yatırıp süreci sıfırlıyor
- Zaman aşımına uğramış borçlara dair ödeme tuzakları: 5 TL dahi ödeme yapan kişi, borcu kabul etmiş sayılır ve zaman aşımı süresi yeniden başlar
💬 Bir borç mağduru anlatıyor:
“Borcu 7 yıl önce unuttum. Geçen ay bir şirket arayıp ödeme yapmazsam icra geleceğini söyledi. Korktum ve 100 TL yatırdım. Meğer bu ödeme, borcun yeniden başlamasına sebep olmuş…”
Aile Bireylerinin Aranması Yasal mı?
Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK) kapsamında, varlık yönetim şirketlerinin borçlu harici kişileri araması açıkça hukuka aykırıdır. Borçlunun annesi, kardeşi, eşi veya arkadaşının aranması:
- Kişisel veri ihlali anlamına gelir
- Ceza Kanunu uyarınca suç teşkil eder
- 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası ile sonuçlanabilir
👨⚖️ KVKK uzmanlarının yorumu:
“Borçlunun bilgisi dışında üçüncü kişilere bilgi verilmesi ağır bir veri ihlalidir. Kişiler bu durumda KVKK ve savcılıklar nezdinde şikâyet hakkına sahiptir.”
Taciz Aramaları ve Psikolojik Baskılar
📞 Günde 10’dan fazla arama,
📱 Gece saatlerinde gelen SMS’ler,
🗣️ “Ödemezseniz evinize icra gelir” söylemleri…
Bu yöntemler, artık vatandaşlar nezdinde bir psikolojik baskı aracı olarak görülüyor. Tüketici dernekleri, bu tür uygulamaların taciz boyutuna ulaştığını ve vatandaşın sağlığını tehdit ettiğini belirtiyor.
Borçlunun Yasal Hakları Neler?
Vatandaş, varlık yönetim şirketlerinin haksız uygulamalarına karşı bir dizi yasal koruma mekanizmasına sahiptir:
| Hak | Açıklama |
|---|---|
| Zaman Aşımı Savunması | Borcun yasal süresi dolmuşsa ödeme zorunluluğu yoktur |
| KVKK Şikayeti | Kişisel veriler izinsiz paylaşıldıysa, KVKK’ya başvuru yapılabilir |
| BTK’ya Bildirim | Arama ve SMS tacizi için Bilgi Teknolojileri Kurumu’na şikayet |
| Savcılığa Suç Duyurusu | Tehdit, hakaret ve özel hayata müdahale gibi durumlarda |
| Tüketici Hakem Heyeti | Haksız alacak girişimlerine karşı başvuru yapılabilir |
Hukukçular Uyarıyor: “İmzalamadan Önce İki Kere Düşünün”
Varlık yönetim şirketlerinin gönderdiği ödeme taahhütnameleri, borcun yeniden yapılandırılması anlamına gelebilir. Bu tür belgeleri imzalamak, zaman aşımı süresini sıfırlayacağı gibi, borçluyu daha zor bir sürece sokabilir.
Devlet Denetim Mekanizması Ne Kadar Etkili?
Vatandaşlar, BDDK, Ticaret Bakanlığı ve BTK gibi kurumlara şikâyet etme hakkına sahiptir. Ancak şikayet süreçlerinin yavaş ilerlemesi, şirketlerin daha cesur hareket etmesine neden olabiliyor. Tüketici hakem heyetlerine yapılan başvurular ise özellikle borç tutarları düşükse daha hızlı çözüme ulaşabiliyor.
Bilinçli Ol, Haklarını Koru
Her ne kadar borç ödemek bir vatandaşlık görevi olsa da, etik dışı tahsilat yöntemleri ve yasal süresi dolmuş borçlar için baskı kurulması asla kabul edilemez. Vatandaşların:
- Zaman aşımı süresini bilmeleri
- Haklarını araştırmaları
- Gerekirse hukuk desteği almaları
- Tacize karşı belgeleri saklamaları büyük önem taşıyor.
