Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), vatandaşları telefonla arayarak anketlere katılım çağrısı yapıyor. Ancak ALO 124 hattından gelen çağrılara cevap vermeyenler için 2005 tarihli Türkiye İstatistik Kanunu’nun 54. maddesi uyarınca 15 bin 134 TL idari para cezası uygulanıyor.
TÜİK Aramalarına Cevap Vermemenin Bedeli Ağır
TÜİK, her yıl belirlenen örnek haneleri iş gücü, turizm, eğitim, yaşam memnuniyeti ve bütçe harcamaları gibi konularda bilgi almak için telefonla arıyor. Kurum, öncesinde vatandaşlara SMS ile “Telefonla aranacaksınız” bilgisi veriyor.
Eğer arama yanıtsız kalır ya da sorular cevaplanmazsa, ilgili hane halkı hakkında resmi cezai işlem başlatılıyor. Bu uygulama, Türkiye İstatistik Kanunu’nun 54. maddesi kapsamında yasal bir zorunluluk olarak gösteriliyor.
2005 Yılından Bu Yana Yürürlükte
15 bin 134 TL’lik cezanın dayanağı, 2005 yılında yürürlüğe giren 5429 sayılı Türkiye İstatistik Kanunu. Kanun, TÜİK tarafından yapılan resmi veri toplama çalışmalarına katılmayan kişi ve kurumlara idari para cezası uygulanmasını öngörüyor.
Her yıl yeniden değerleme oranına göre güncellenen ceza tutarı, 2025 yılı itibarıyla 15 bin 134 TL oldu.
Vatandaşlar Şüphe Duyuyor
Birçok vatandaş, tanımadığı numaralardan gelen aramalara dolandırıcılık endişesiyle cevap vermiyor. Şikayet platformlarında “TÜİK araması” başlığı altında onlarca benzer şikayet yer alıyor. Bazı kişiler, cezai işlemle karşılaşınca aramaların gerçek olduğuna inanıyor.
Yetkililer ise bu konuda uyarıyor:
“TÜİK aramaları ALO 124 hattından ya da kurumun resmi numaralarından yapılır. Vatandaşların kimlik bilgileri korunur, bilgiler yalnızca istatistik amaçlı kullanılır.”
Ünlülere de Ceza Kesildi: Defne Samyeli Örneği
Bu uygulama sadece sıradan vatandaşları değil, ünlü isimleri de kapsıyor. 2013 yılında Defne Samyeli, TÜİK’in Hanehalkı Bütçe Anketi için örnek hane olarak belirlendi. Ancak iş yoğunluğu nedeniyle ankete katılamayacağını bildirdi. Bunun üzerine Samyeli’ye 923 TL para cezası kesildi.
Samyeli, özel hayatın gizliliğinin ihlali gerekçesiyle cezaya itiraz ederek Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu. 2018 yılında mahkeme, uygulamanın yasal ve geçerli olduğuna hükmetti.
TÜİK’in Anket Zorunluluğu Neden Var?
TÜİK, ekonomik, sosyal ve kültürel verileri toplamak amacıyla her yıl belirli hane ve işletmelerle görüşmeler yapıyor. Bu veriler, ülke ekonomisinin planlanması, yatırım politikalarının belirlenmesi ve istihdam stratejilerinin geliştirilmesi için kullanılıyor.
Yetkililere göre, zorunlu katılım uygulaması olmadan istatistiklerin güvenilirliği düşebilir. Bu nedenle katılmayanlara idari para cezası uygulanıyor.
Vatandaş Ne Yapmalı?
- TÜİK aramaları genellikle ALO 124 veya resmi numaralardan yapılır.
- Anket soruları yalnızca istatistik amaçlıdır, kişisel bilgiler başka kurumlarla paylaşılmaz.
- Aramaya yanıt vermeyen veya anketi reddeden kişiler 15 bin 134 TL idari para cezası ile karşılaşabilir.
TÜİK’in telefon anketlerine katılım yasal bir zorunluluk. Vatandaşların dolandırıcılık şüphesine kapılmamak için aramaları ALO 124 hattından doğrulaması ve katılım sağlaması öneriliyor. Aksi halde 2005 yılından bu yana yürürlükte olan kanun gereği yüksek tutarlı cezalarla karşılaşmak mümkün.
